Ailenin, bir insanın hayatında güveni, disiplini, çatışmayla nasıl başa çıkabileceğini öğrendiği yer olmasıyla birlikte değerlerimiz, inanç sistemimizin oluşmasında büyük etkisi vardır.
Anne babaların çocuklarını mutlu olmaktan ziyade güçlü olmaya odaklandırdığı bir aile yapısına sahibiz toplum olarak. Siz genelde ne hissederseniz hissedin, beklentileriniz ne olursa olsun, ailenizin isteği sizin güçlü görünmeniz.


Çocukken istediğiniz sevgi, ilgi ve değeri görmediğinizde zamanla ortaya çıkan değersizlik duygusu olduğunuzdan farklı biri gibi davranmanıza yol açacaktır. Bu davranışların sebebinin değersizlik hissinden geldiğini dahi bilmiyor olabilirsiniz. Kendinizi zaman zaman acımasız, kolay kolay kimseye hayır diyemeyen, sürekli birilerinin onayını almak isteyen, yüksek düzeyde fedakar ve ispat etmeye çalışıyorken görebilirsiniz. Bilinçaltınızda siz bunları yaptığınızda kendinizin değer göreceği inancı yatıyor aslında.

Kendinize konduramadığınız “değersizlik” hissine sahip olduğunuzu nasıl fark edebilirsiniz?

1. Öncelikle bu duygu size kendiniz suçlama ve beğenmeme hissi yaşatır.
2. Hayatta sürekli isteklerinizi daha da önemlisi kendinizi erteleme eğiliminde olursunuz.
3. Sık sık kurban psikolojisinde, geçmişi gündeme getirerek yaşarsınız. “Arkadaşım bana öyle davranmasaydı, ben şimdi böyle düşünmezdim, 10 yıl önce eşim beni ailesinin yanında savunsaydı, şimdi böyle bir kadın olmazdım” gibi. Acıdan beslenen kişilerin depresyona girmesi, öfke patlamaları yaşama olasılığı da haliyle fazla olacaktır.
4. Birşeyi elde edene kadar çok isteyip sonrasında ilginiz bitiyor mu? Kendinizi değersiz hissettiğiniz için elde ettiğiniz şeylere karşı da bir müddet sonra değer vermemeye başlıyorsunuz. Çünkü onu sizin bir uzantınız gibi hissediyorsunuz.

5. Kendinizden kaçıyorsanız, çevrenizdekileri küçümsüyorsanız, olumsuz eleştiride çok bulunuyorsanız değersizlik hissini yaşıyorsunuz demektir. Ancak bunun tam aksine karşınızda insanlara yüksekten bakan, egosu yüksek birine karşı çok ilgili davranıyor olabilirsiniz. Çünkü bu tip kişiler size göre üstündür, onun gözünde değer kazanırsanız sizde kendinizin değer verilen biri olacağını zannedersiniz.
6. Aile, akraba , yakın çevrede daha umursamaz, duyarsız olursunuz. Çünkü onların “asıl olduğunuz kişinin” benzerleri olduğunu düşünürsünüz. İstemediğiniz yönlerinizi gördüğünüz onlardan kaçmak istersiniz. Bu zamanla kendini bir ortama hatta dünyaya ait hissedememe gibi daha ileriye gidebilir.
7. Kendini gösterme çabasıyla abartılı giyim, dış görünüş, farklı gözükme çabası içine girebilirsiniz.

8. Elde ettikten sonra kadına ya da erkeğe değersiz davranma.
9. En başta dediğim gibi ailenin güçlü duran evlat modelini yaşatabilmek için işkolik olabilirsiniz.
10. Kadınlarda eril davranışlar fazla olabilir hatta dişil kimliğinden rahatsız olma durumu da yaşabilir.
11. Erkek aldatmaya kadar gidebilir hatta bunu normal adlandırır.
12. Kadın da erkekte içinde değersizlik duygusunu farkettiğinde o modu kapatıp, saldırgan moduna geçer ve öfke ile çevrede büyüklenme, ezme çabasına girer.

Kendinizi değerli ve mutlu hissetmek için neler yapabilirsiniz?

Şimdi sizde değersizlik hissinin olup olmadığını yukarıda bahsettiğim maddelerde farketmiş olmalısınız. Ki farkındalık bir problemi çözebilmenin ilk ve en önemli aşamasıdır. Peki neler yapabilirsiniz;

1. Tam olarak ne hissettiğinizi anlamlandırmak için elinize bir kağıt, kalem alıp şu soruların cevaplarını yazmanızı istiyorum. Kendinizi değersiz hissetmenize sebep olan şey ne olabilir? Kendini değersiz hissettiğinde başka hangi duygular buna eşlik ediyor? Kendini değerli hissettiğin zaman hayatında ne gibi değişiklikler seni bekliyor olabilir?
2. Kendinizi tanımalısınız ki, sevmeye başlayın! Nelerden hoşlanırsınız? Hobileriniz nelerdir? Nerelerde ne ile vakit geçirmek size kendinizi iyi hissettirir? Bunları yazıp sonrasında kendinizle vakit geçirebileceğiniz bir ortam oluşturun.

3. Kendinizi biraz tanıdığınızı düşünüyorum. Şimdi güçlü yanlarınızla beraber geliştirilebilir yanlarınızın üzerinde durmalısınız.
4. Heryerde değil de sadece evde, işyerinde ya da sosyal çevremde böyle hissediyorum diyorsanız hangi kimliğinizde zorlandığınızı tespit etmek ve bu durumu aşabilmek için bir uzmandan destek almanız en doğrusu.
5. Sürekli fedakarlık yaptığınız ilişkilerinizi gözden geçirin, dengelemeye çalışın, olmuyosa bitirn, yavaş yavaş siz de beklentilerinizi dillendirmeye başlayın.
6. “Ya böyle olacak ya böyle” gibi sizi zora sokacak cümlelerden ziyade “böylesi de mümkün, şöylesi de” şeklinde düşüncelerinizi daha yumuşak ifade edin.

Bunlar uzun vadede yapabileceğiniz tavsiyelerdi. Eğer yazımı bıraya kadar okuduysanız hemen bu gece yapabileceğiniz en etkili yöntemi sizinle paylaşacağım. Hazır mısınız?
Uyku öncesi gözünün önüne kendini değersiz hisseden yaralı çocuğu getir. Muhakkak çaresiz kalmış 7, 11, 14 yaşında biri gelecektir gözünün önüne. Tam o esnada mahrem bölge dediğimiz boyun bölgesinden omuza doğru giden yere dokunarak telkin vermeni istiyorum. Sakin ol, sakin ol. Burada devreye giren “sağlıklı yetişkin” modudur. Oysa sıkıntılı birşeyler yaşadığınızda ebeveynlerin “yetişkin sağlıklı ebeveyn” modu ile yaptığı sakinleştirmeden, güçlü tutmaya çalışmaktır. Topla kendini, kimse seni böyle görmemeli gibi.

Değerlilik size doğuştan geldi, başkaları tarafından değerleştirilmediniz, bunun için çabalasanızda faydasını görmediniz. Tam da şimdi insanların gözünde değil, kendi içinizde saygınlığınızı kazanma vakti.

Sevgiler Değerli İnsan
Pınar Demir